MIĘDZY KSIĄŻKAMI
KOWNO. XX-XXI WIEK. PRZEWODNIK ARCHITEKTONICZNY. Opracowanie zbiorowe pod redakcją Juliji Reklaitė, tłumaczenie: Kamil Pecela
Tuż za polską granicą kryje się skarbiec modernistycznej architektury – Kowno. Po zajęciu Wilna przez Polskę w 1920 roku, to prowincjonalne miasteczko o długiej historii musiało niemal z dnia na dzień przyjąć rolę tymczasowej stolicy Litwy. Na potrzeby młodego państwa powstały dziesiątki gmachów publicznych, setki kamienic i tysiące domów, projektowanych przez litewskich architektów, którzy przywozili wiedzę i inspiracje z całej Europy. Fenomen Kowna przypomina początki Gdyni. Rozkwit obu miast był skutkiem ubocznym międzynarodowych konfliktów targających tą częścią Europy. Oba stały się miejscami ekspresji ideologii narodowej i realizacji wizji modernizacji państwa.
Przewodnik architektoniczny przygotowany przez wybitnych litewskich specjalistów, to pierwsza tak szeroka prezentacja dorobku architektonicznego Kowna, który od niedawna wzbudza zainteresowanie badaczy poza Litwą. Polskie wydanie zostało przygotowane w ślad za litewskim i angielskim. Z 242 obiektów zaprezentowanych w książce ponad połowa pochodzi z okresu stołeczności, a reszta powstała w czasach powojennych – pod władzą radziecką lub we współczesnej Republice Litewskiej.
Wydawca: Centrum Architektury 2018
WIELKIE PLANY W RĘKACH OBYWATELI. NA KOALICYJNYM SZLAKU. Artur Jerzy Filip
Wyobraź sobie co byłoby, gdyby obywatele mogli inicjować i realizować wielkie wizje urbanistyczne zupełnie oddolnie? I gdyby dysponowali środkami, by swoje plany skutecznie wdrażać i chronić? Czy byłoby to zagrożeniem, czy nową szansą dla planowania miast? Jak stworzyć narzędzie, które pozwalałoby zrzeszać koalicjantów, budować trwałe relacje z lokalnymi władzami publicznymi, współdecydować o wydatkowaniu miejskich środków? Dzisiaj każda grupa kombinuje, jak może: zawiązując nieformalne porozumienia, podpisując listy intencyjne, odwołując się do lokalnych partnerstw i inicjatyw. Czy możliwe jest jednak wprowadzenie współzarządzania jako narzędzia urbanistycznego?
Od zapowiedzi podważenia powszechnie panującego przekonania, przez szczegółową analizę przypadku, do prawdziwego spotkania z bohaterami, autentycznymi twórcami Szlaku, Artur Jerzy Filip zamienia na ogół nudnawą dla nieprofesjonalnego czytelnika pracę naukową w trzymającą w napięciu lekturę na pograniczu literatury faktu i fascynującej wizji.
Prof. Konrad Kucza-Kuczyński
Wydawca: Fundacja Bęc Zmiana, 2018
Partnerzy wydania: Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Magazyn Miasta, NN6T
ARCHITEKTURA W POLSCE 1945-1989 - Anna Cymer
"Architektura w Polsce1945-1989" to prawdopodobnie pierwsza książka, która w sposób systematyczny porządkuje wiedzę o architektonicznym dziedzictwie tej epoki, opisując najważniejsze realizacje i architektów oraz kontekst polityczny, społeczny i ekonomiczny, w którym powstawała architektura.
Jak pisze autorka „wbrew pozorom lata 1945 – 1989 nie były homogeniczne – realia, w jakich działali architekci, możliwości inwestycyjne, rozwiązania stylowe czy konstrukcyjne zmieniały się na przestrzeni lat. Podobnie, jak wyjątkowo wtedy istotny dla budownictwa klimat polityczny.”
Opracowanie zostało przygotowane w porządku chronologicznym, jednak dzieli się na siedem tematycznych rozdziałów, od „Odbudowy”, przez „Socrealizm” po „Architekturę sakralną”. Tekstowi towarzyszy około sto pięćdziesiąt zdjęć najciekawszych i najbardziej istotnych realizacji.
Wydawca: CENTRUM ARCHITEKTURY oraz NIAiU. Warszawa 2018
JERZY STANISZKIS ARCHITEKT - Magdalena Stopa
Kolejna książka cenionej autorki trylogii Ostańców i pierwsza wyczerpująca biografia architekta, grafika i charyzmatycznego nauczyciela, autora pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy gmachu Sejmu RP. Biografia powstała w oparciu o bogate archiwum rodzinne, a także na podstawie rozmów z przyjaciółmi i członkami rodziny, których wypowiedzi i wspomnienia są przywoływane na kartach książki.
Profesor nie mówił o architekturze bez ołówka w ręku i kartki. Gdy opowiadał, ręka mu sama chodziła. To było kapitalne, ale też onieśmielało studentów, bo nikt nie potrafił mu dorównać.
Andrzej Bulanda, architekt
Gdy Jerzy zaczął przyjeżdżać do Polski w latach 70., cięgle powtarzał, że potrzebna jest ta wymiana [studencka]. Wydawało mi się to wówczas, podobnie zresztą jak wszystkim, zupełnie nierealne. Mówił nam, że pójdzie do ministra albo do premiera i wytłumaczy, że to trzeba załatwić, bo to jest bardzo ważne. Uważałam, że jest trochę oderwany od rzeczywistości, przyjeżdża tutaj z innego świata i nie rozumie realiów, w jakich żyjemy. On jednak zrealizował swój fantastyczny plan !
prof. Magdalena Staniszkis
Wydawca: Salix Alba 2018
TWÓRCY I DZIEŁA WARSZAWSKIEJ SZKOŁY ARCHITEKTURY 1915-2015 - Konrad Kucza-Kuczyński
Przygotowanie do zawodu związane jest na ogół z jakością Szkoły. Dobra Szkoła pozostawia wartości tworzące trwałe cechy jakości zawodowego życia, ale również czułą pamięć o niej. Dedykacja tych zapisów moim profesorom, Zygmuntowi Kamińskiemu i Bohdanowi Pniewskiemu jest symbolem i hołdem dla wszystkich nauczycieli warszawskiego Wydziału Architektury. Tych, jak Kamiński z uporem tworzących jej zręby w trudnych czasach 1915 i 1920 roku, jak i Pniewski – jej wczesny absolwent, później uznany twórca i nauczyciel. A dla współczesnych absolwentów i nauczycieli to przypomnienie chlubnych wzorców i śladów.
Książka o własnej Szkole nie musi być obiektywna. To prawo generacji, która w półwiecze jej istnienia, w czasach również niełatwych, uczyła się jeszcze od mistrzów mądrej architektury międzywojnia. Zapisuje pamięć o nich w słowach wspomnień, ale przede wszystkim poprzez realizowane współcześnie dzieła architektury i urbanistyki tak warszawskiej, jak również w świadectwach Szkoły rozrzuconych po świecie przez jej wychowanków..
Rozpoczęte kolejne stulecie życia Szkoły – oby było łatwiejsze dziejowo od poprzedniego – niech będzie również naznaczone promieniowaniem historycznych tablic z czarnego granitu przy wejściu do gmachu przy Koszykowej 55…
Konrad Kucza-Kuczyński
Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2018
